Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Nedir?
Muhdesatın aidiyetinin tespiti, bir mülkün hangi kişi veya kuruluşun malı olduğunun belirlenmesi olarak tanımlanır. Muhdesat, bir malın ya da bir hizmetin ödül olarak verilmesiyle oluşan malvarlığı ifade eder. Muhdesatın aidiyetinin tespiti, çeşitli yasal yollarla yapılır ve bu yollar, muhdesatın ne tür bir mal olduğuna göre değişebilir.
Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Önemli midir?
Muhdesatın aidiyetinin tespiti, özellikle mülkiyet hakları konusunda önemlidir. Çünkü mülkiyet hakları, bir malın sahibinin malını nasıl kullanabileceği, satabileceği ve tasarruf edebileceği konularını kapsar. Muhdesatın aidiyetinin tespiti, malın mülkiyet hakları konusunda doğru bir şekilde tespit edilmesine yardımcı olur.
Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Nasıl Yapılır?
Muhdesatın aidiyetinin tespiti, genellikle aşağıdaki yollarla yapılır:
- Sözleşme: Muhdesatın aidiyetinin tespiti için, ilgili mala ilişkin bir sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme, muhdesatın sahibinin kim olduğunu ve muhdesatın ne şekilde kullanılabileceğini belirtir.
- Tescilli Mülkiyet: Muhdesatın aidiyetinin tespiti için, muhdesatın tescil edilmiş bir mülkiyet hakkı olması gerekir. Bu, muhdesatın bir tapu siciline kaydedilmiş olması şeklinde yapılır ve bu tapu sicilinde, muhdesatın sahibinin kim olduğu belirtilir.
- Ödeme: Muhdesatın aidiyetinin tespiti için, muhdesatın ödül olarak verilmesine ilişkin bir ödeme yapılması gerekir. Bu ödeme, muhdesatın ne şekilde kullanılabileceğini ve muhdesatın sahibinin kim olduğunu belirtir.
- İhbar: Muhdesatın aidiyetinin tespiti için, muhdesatın sahibinin muhdesatı ilgili kurumlara bildirmesi gerekir.
Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası
Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası gayrimenkul davası türleri arasındadır. Muhdesat olarak kullanılan kavram gayrimenkul hukuku söz konusu ise bir arazinin üzerinde yer alanları ifade eder. Arazi üzerinde bina ve ağaç olabileceği gibi tesis şeklindeki yapılar da bu gruba dahil edilir. Davacı bu tür bir dava sırasında muhdesatın kendisine ait olduğuna dair bir mahkeme kararı almak ister. Bunun için de muhdesatın kendisi tarafından meydana getirildiğini ve kendisine ait olduğunu beyan eder.
Gayrimenkul üzerindeki muhdesat bakımından derdest ortaklığın giderilmesi davası veya kamulaştırma işlemi bulunmaz ise bu tür bir dava açılamamaktadır. Muhdesatın aidiyetinin tespiti davasında hatalı veya ihmali işlemde bulunmamak, telafisi güç kayıplar yaşamamak adına deneyimli ve yetkin bir gayrimenkul hukuku avukatından yardım almak, sürecin müspet yönde seyri ve sonuçlanması adına en doğru yaklaşım olacaktır.
Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası Yargılama ve Harç Giderleri
Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası yargılama ve harç giderleri bakımından incelendiğinde nispi harca tabi olduğu görülür. Davayı açan taraf muhdesatın toplam değeri üzerinden bir harç yatırır. Davacının yatıracağı nispi harç muhdesatın toplam değeri göz önüne alınarak hesaplanır. Bu miktar davacının kendi payı oranındadır. Yargılama giderleri ve harçların hesaplaması yapılırken muhdesatın değeri üzerinden hareket edilir.
Bu hesaplama sırasında zemin bedeli muhdesatın değeri üzerinden hesaplanmaz. Diğer hesaplamaların hepsinde muhdesatın değeri esas alınır. Davacının muhdesatın gerçek değerini beyan etmediği durumlarda mahkeme tarafından muhdesatın gerçek bedeli keşif usulü ile hesaplanmakta ve ödemelere ilave edilmektedir. Bu davalarda muhdesatın aidiyetine ilişkin ilamın kesinleşmesi gerekir. Aksi durumda icra işlemi başlatılamamaktadır.
Y8HD-K.2017/16686:
“Muhdesatın tespiti davalarında davanın konusu (müddeabih) davalıların payına isabet eden muhdesat değeri (zemin bedeli hariç) olup; yargılama sonucunda hüküm altına alınacak nispi karar ve ilam harcının bu müddeabih esas alınarak hesaplanması gerektiği gibi, taraflar yararına takdir edilecek vekalet ücretlerinin hesaplanmasında ayrıca, bu müddeabihin yargılama sırasında harcı yatırılan /tamamlanan kısmının esas alınması gerekir.
Aynı şekilde, az yukarıda açıklanan esaslar dikkate alınarak yargılama sonucunda hüküm altına alınacak nispi karar ve ilam harcından ve 6100 sayılı HMK’nın 326/2. maddesi uyarınca hesaplanacak yargılama gideri ile davacı yararına takdir edilecek vekalet ücretinden, her bir davalının, dava konusu taşınmazın tapuda paylı mülkiyet şeklinde kayıtlı olması halinde tapudaki payları, elbirliği mülkiyetinin sözkonusu olması halinde ise miras payları göz önünde bulundurularak sorumlu tutulmaları gerekir.”
Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası İspat
Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası ispat yükü açısından davacı sorumlu tutulmaktadır. Bu tür bir davayı açan davacı öncelikle iddiasını ispatla mesul tutulacaktır. Davayı açan tarafın maddi delilleri mahkemeye sunması ve iddiasını ispatlaması kendisinden beklenir. Davacı iddialarını ispatladığında ve mahkeme kararı ile davanın kabulü gerçekleştiğinde muhdesatın sahibinin hakları tapuya kaydedilir.
Dolayısıyla, elverişli ve hukuka uygun ispat araçlarının etkin bir biçimde kullanılabilmesi için uzman bir taşınmaz hukuku avukatından yardım almak son derece isabetli olacaktır. Öte yandan, muhdesatın aidiyetinin tespiti davasında hak düşürücü süre bulunmaz. Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası dava zamanaşımı süresi bakımından kısıtlama bulunmamaktadır.
Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası Gerekçeler
Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası gerekçeler bakımından taşınmaz üzerinde yer alan bütünleyici parçaların kim tarafından meydana getirildiğinin mahkeme tarafından tespit edilmesi istemi ile açılır. Taşınmaz üzerinde yer alan tüm unsurlar bu konuya dahildir. Taşınmaz üzerindeki yapılar, ağaçlar, bağ ve bahçeler taşınmazın bütünleyici parçaları olarak kabul edilir. Bu bütünleyici parçaların kimin tarafından yapıldığının anlaşılabilmesi içinse muhdesatın aidiyetinin tespiti davasının açılması gerekir.